Weerstandsvermogen en risicobeheersing

II. Aanwezige risico`s

Organisatie en financiën

Programma Organisatie en financiën

Algemene uitkering

Bij de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn een aantal onzekerheden te benoemen die hieronder kort worden toegelicht.

Algemeen
De ontwikkelingen rond de algemene uitkering zijn moeilijk te voorspellen. Bij elke nieuw verschenen circulaire blijken inzichten gewijzigd. Dit houdt in dat de hoogte van de algemene uitkering van circulaire op circulaire sterk kan afwijken. Dit geeft veel onzekerheid in het meerjarenperspectief. Vanwege deze onzekerheden voor de gemeenten is het Rijk voornemens het verdeelmodel van de algemene uitkering aan te passen in het kader van de herziening financiële verhoudingen. Deze wet regelt de verdeling van het gemeentefonds naar de gemeenten in de algemene uitkering. Andere reden is de behoefte om de financiële verhoudingen aan te passen aan gewijzigde bestuurlijke en economische ontwikkelingen. Voorbeelden zijn de toenemende mate van decentralisatie van taken en de daarbij horende verruiming van het lokaal belastinggebied.

Verdeelmodellen Sociaal Domein
In 2015 zijn de objectieve verdeelmodellen voor de integratieuitkering Sociaal domein in werking getreden. In de meicirculaire 2017 staat dat de modellen voor jeugd en WMO onderzocht zullen worden omdat er grote verschillen zijn tussen gemeenten. Er zijn gemeenten met omvangrijke tekorten en gemeenten met omvangrijke overschotten. Daarnaast blijven de ontwikkelingen van de algemene uitkering voor het sociale domein onzeker vanwege het veranderen van inzichten over de aantallen en de uit te voeren taken.

Instellen van een plafond voor het BTW-compensatiefonds

Met ingang van 2015 werd de ontwikkeling van het BTW-compensatiefonds (het BCF) gekoppeld aan de accrespercentages van het gemeentefonds, zoals deze volgen uit de normeringssystematiek. Daarmee is de omvang van het BCF gemaximeerd. In hoeverre Velsen hierdoor al dan niet benadeeld zal worden, is vooral afhankelijk van de omvang van de door de overige gemeenten gevraagde BTW compensatie. Het effect van de voorgenomen decentralisaties op de declaraties in het BCF is geen onderdeel van deze afspraak en wordt nader verkend. Het risico wordt groter doordat wordt verwacht dat het volume van de totale btw kosten groeit, terwijl het plafond van het btw compensatiefonds niet wordt verhoogd. In de meicirculaire 2017 wordt dit beeld bevestigd.

Demissionair kabinet

Op dit moment is de formatie van een nieuw kabinet in volle gang. Het aantreden van een nieuw kabinet kan en wijzing van het rijksbeleid met gevolgen voor de ontwikkeling van de algemene uitkering. Andere beleidskeuzes van het nieuwe kabinet kunnen invloed hebben op de hoogte van het gemeentefonds(samen de trap op en samen de trap af). Een andere mogelijkheid is dat het nieuwe kabinet op het gemeentefonds rechtstreeks bezuinigd.

Garanties / Borgstellingen / Achtervang borgstellingen

De gemeente staat op basis van een oude regeling borg bij diverse banken voor hypothecaire leningen voor een bedrag van € 6 mln.

Privacywetgeving

In de Wet Bescherming Persoonsgegevens is de verplichting tot het melden van zogenaamde datalekken opgenomen. Van een datalek is sprake wanneer er onbedoeld toegang is tot persoonsgegevens bij een organisatie of dat deze onbedoeld vrijkomen of worden vernietigd of gewijzigd. Een datalek moet worden gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Tevens kan het zijn dat het datalek moet worden gemeld aan de betrokken personen.

De Autoriteit Persoonsgegevens kan (hoge) boetes opleggen in het geval een organisatie een datalek niet meldt. Een dergelijke boete kan eveneens opgelegd worden als de Autoriteit Persoonsgegevens vaststelt dat de organisatie nalatig is geweest in het beveiligen van de persoonsgegevens en dat daardoor het lek is ontstaan. In 2018 wordt de boetebevoegdheid van de Autoriteit Persoonsgegevens sterk uitgebreid door het van kracht worden van de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Dit is een Europese verordening met directe werking. De Wet Bescherming Persoonsgegevens wordt dan buiten werking gesteld maar de meldplicht is ook onderdeel van de nieuwe verordening.

Invoering vennootschapsbelasting (Vpb)-plicht voor gemeenten

Met ingang van 1 januari 2016 is de vennootschapsbelasting (Vpb) ook voor overheidsbedrijven van toepassing. Voor de overheids(bedrijven) is de fiscale terminologie van toepassing en wordt gesproken over het ondernemingsbegrip en fiscale winst. Deze fiscale terminologie en definities wijken af van de BBV-regelgeving op basis waarvan de gemeente de begroting en jaarrekening opstelt. De vraag die centraal staat is welke (clustering van) activiteiten fiscaal gezien als “onderneming” worden aangemerkt. Daar waar activiteiten Vpb-plichtig zijn en sprake is van fiscale winst leidt dit tot een financieel effect.

Om te bepalen of en in welke mate deze wetgeving voor de gemeente Velsen leidt tot een extra financiële last moeten alle activiteiten van de gemeente worden getoetst aan het ondernemingsbegrip en moet een fiscaal dossier worden opgebouwd. Een eerste inventarisatie van de Vpb-plichtige activiteiten is gemaakt en kent een aantal onderwerpen met een mogelijk fiscaal risico, zoals het “grondbedrijf’. Deze analyse is door een fiscalist op hoofdlijnen getoetst, daaruit blijkt dat de gemeente Vpb-plichtige activiteiten heeft. De financiële omvang van deze activiteiten is echter niet materieel. De resultaten van de toets worden verder uitgewerkt en afgestemd met de Belastingdienst.

Naast het financiële risico van het kostenverhogende effect van de Vpb brengt deze wet een administratieve operatie met zich mee die de nodige voorbereiding vergt. Risico’s hierbij zijn enerzijds de zorg dat de financiële administratie blijft voldoen aan de vereisten van het BBV en anderzijds dat de benodigde informatie voor de Vpb ontsloten kan worden.

Ontvlechting Uitgeest
Door de gemeente Velsen zijn de afgelopen jaren een aantal activiteiten uitgevoerd voor de gemeente Uitgeest. Omdat zij hebben gekozen voor samenwerken met naburige gemeenten(BUCH)moeten deze activiteiten ontvlochten worden uit de Velsense organisatie. Daarnaast worden afspraken gemaakt over de beëindiging van bestaande samenwerkingsovereenkomst Velsen/Uitgeest. De financiële gevolgen hiervan zijn op dit moment nog niet duidelijk en zijn op PM gezet.

Grondexploitaties

Het risico voor de grondexploitaties wordt jaarlijks berekend in de Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG) ten tijde van het opstellen van de jaarstukken. Het risico is opgebouwd uit diverse projectrisico’s, vandaar de gedetailleerde kans en het gedetailleerde totaal risicobedrag.

De risico's inzake de grondexploitatie zijn in totaal te kwantificeren op € 2,42 mln, zoals toegelicht in de paragraaf Grondbeleid. Dit bedrag is in zijn geheel afgedekt door de Algemene reserve grondbedrijf.

Beëindiging van de samenwerking met de bouwkundig aannemer

Het college van B&W van de gemeente Velsen heeft de samenwerking voor de renovatie van het stadhuis met bouwkundig aannemer (BAM) per 29 januari 2014 per direct beëindigd. De beëindiging is een gevolg van de herhaalde weigering van BAM om bepaalde werkzaamheden uit te voeren; het gevolg daarvan is een onacceptabele uitloop van de werkzaamheden. Door de gemeente is de eindafrekening met de BAM opgemaakt. Alle door de gemeente gemaakte aanvullende kosten om het project af te ronden en de kosten ten gevolge van de uitloop (bijvoorbeeld extra huur gebouw de Beurs) zijn inzichtelijk gemaakt en bij BAM ingediend. BAM heeft aangeven niet akkoord te gaan met onze zienswijze en is niet bereid tot een gesprek met de gemeente. Het geschil is voorgelegd aan de bevoegde rechter. De comparitie zitting is geweest. De verwachte datum wanneer de rechter een uitspraak doet is meerdere malen uitgesteld. De verwachting is dat er uitspraak volgt in het laatste kwartaal van 2017, maar er bestaat een kans dat dit later wordt.

Asbest

Ondanks meerdere onderzoeken en inventarisaties blijft er een reële kans dat asbest wordt aangetroffen in gebouwen of in de openbare ruimte. In de begroting is geen rekening gehouden met de kosten van sanering. Bij de sloop van 2 voormalige schoolpanden van de basisschool De Triangel in Velsen-Noord is een asbestsanering opgenomen in de sloop en ook binnen de begroting uitgevoerd. Dat gold niet voor de sloop van de voormalige melkfabriek aan de Wijkermeerweg in Velsen-Noord. Hier bracht de asbestsanering meerwerk met zich mee. De extra kosten zijn verwerkt in de grondexploitatie. Voor meer informatie wordt verwezen naar de MPG.